ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ (COPYRIGHT)

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΧΡΗΣΤΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

● Για τις φωτογραφίες, όπως και για τα άλλα πνευματικά έργα του λόγου, της τέχνης ή της επιστήμης, υπάρχουν πνευματικά δικαιώματα (copyright).

● Τα δικαιώματα αυτά στην Ελλάδα ρυθμίζονται με το Νόμο 2121/93.

● Ο φωτογράφος, με βάση τον παραπάνω νόμο, αποκτά για τις φωτογραφίες του όλα τα δικαιώματα με τη δημιουργία τους, χωρίς να απαιτείται καμιά άλλη διατύπωση και ανεξάρτητα από την αξία κάθε φωτογραφίας.

●  Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας αποτελούνται από το «περιουσιακό» και από το «ηθικό δικαίωμα» πνευματικής ιδιοκτησίας

● Η «εκμετάλλευση του δικαιώματος» (δηλαδή ο τρόπος χρήσης του έργου και η αμοιβή του φωτογράφου) είναι μια εξουσία του περιουσιακού δικαιώματος και η «αναγνώριση της πατρότητας» της κάθε φωτογραφίας (δηλαδή το όνομα του φωτογράφου) είναι μία εξουσία ηθικού δικαιώματος.

Με βάση αυτά τα δικαιώματα ο φωτογράφος μπορεί να επιτρέπει ή να απαγορεύει τη χρήση του έργου του, να καθορίζει τους όρους εκμετάλλευσής του, καθώς και να αναγράφεται το όνομά του ως δημιουργού της φωτογραφίας.

● Όσον αφορά τους μισθωτούς φωτογράφους, αν δεν υπάρχει αντίθετη έγγραφη συμφωνία, τότε στον εργοδότη μεταβιβάζονται αυτοδικαίως εκείνες μόνο οι εξουσίες από το περιουσιακό δικαίωμα, που είναι αναγκαίες για την εκπλήρωση του σκοπού της σύμβασης.

● Ειδικά για τους φωτογράφους που απασχολούνται με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στο Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., σε εκτέλεση του υπηρεσιακού τους καθήκοντος, το περιουσιακό δικαίωμα επί των έργων που δημιούργησαν μεταβιβάζεται αυτοδικαίως στον εργοδότη, εκτός αν υπάρχει αντίθετη έγγραφη συμφωνία.

● Οι φωτογραφίες προστατεύονται ως αυτοτελή έργα και, προκειμένου να γίνεται νόμιμα η εκμετάλλευσή τους από τρίτους, πρέπει ο δημιουργός φωτογράφος εγγράφως να έχει εκχωρήσει αντίστοιχο δικαίωμα («άδεια εκμετάλλευσης») για κάθε συγκεκριμένη χρήση του έργου του ή να έχει μεταβιβάσει το περιουσιακό δικαίωμα του έργου του.

●  Η άδεια εκμετάλλευσης (χρήση φωτογραφίας) εκχωρείται μόνο από το φωτογράφο δημιουργό, αφού η χρήση των φωτογραφιών αποτελεί μέρος του πνευματικού δικαιώματος του φωτογράφου (συγκεκριμένα του περιουσιακού δικαιώματός του).

Σε απλή γλώσσα αυτό σημαίνει πως ο φωτογράφος, είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μισθωτός, δεν «πουλάει» φωτογραφίες, αλλά «μεταβιβάζει» το περιουσιακό του δικαίωμα επ` αυτών ή «εκχωρεί» ορισμένες εξουσίες του περιουσιακού του δικαιώματος (γιατί το ηθικό δικαίωμα είναι αμεταβίβαστο), έναντι αμοιβής που συμφωνείται.

●  Οποιαδήποτε χρήση φωτογραφίας (αντιγραφή, αναπαραγωγή κλπ) χωρίς άδεια από τον δημιουργό της είναι παράνομη και οι κυρώσεις του νόμου, ποινικές και αστικές, είναι αυστηρότατες. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι οι ποινικές κυρώσεις μπορεί να είναι φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και αποζημίωση ύψους τουλάχιστον του διπλάσιου της αγοραίας αμοιβής του κάθε έργου, καθώς και αφαίρεση άδειας της παρανομούσας επιχείρισης, σε περίπτωση που παραβιάζει το νόμο κατ` επανάληψη. Για την εφαρμογή του νόμου θα πρέπει να προσφύγει ο ίδιος ο θιγόμενος στα δικαστήρια, εκτός αν έχει εκχωρήσει την εκμετάλλευση του περιουσιακού του δικαιώματος στον Οργανισμό Συλλογικής Διαχείρισης πριν από την προσβολή του ως προς το συγκεκριμένο έργο.

●  Απαγορεύεται επίσης οποιαδήποτε παραποίηση, αλλοίωση ή και χρήση τμήματος φωτογραφίας χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού.

●  Η αναγραφή του ονόματος του φωτογράφου σε κάθε χρήση φωτογραφίας (ηθικό δικαίωμα) είναι υποχρεωτική και ανεξάρτητη από τυχόν άλλους όρους της άδειας εκμετάλλευσης.

●  Ο φωτογράφος (όπως και κάθε άλλος δικαιούχος πνευματικών δικαιωμάτων) μπορεί να ασκήσει τα δικαιώματα που του δίνει ο νόμος είτε ο ίδιος ατομικά είτε συλλογικά μέσα από φορείς, όπως είναι οι «Οργανισμοί Συλλογικής Διαχείρισης των Δημιουργών», οι οποίοι προβλέπονται από το νόμο και έχουν ιδρυθεί γι` αυτό το σκοπό.

●  Ορισμένα δικαιώματα, επειδή είναι πρακτικά αδύνατο να τα ασκήσει κάθε δημιουργός μόνος του, (όπως το δικαίωμα της «εύλογης αμοιβής», που αφορά την αποζημίωση των δημιουργών για την ιδιωτική αναπαραγωγή -προς προσωπική και μόνο χρήση- έργων που έχουν προηγουμένως δημοσιευθεί νόμιμα), ο νόμος προβλέπει ότι ασκούνται υποχρεωτικά από τους Οργανισμούς Συλλογικής Διαχείρισης.

Επικοινωνήστε με τον Οργανισμό για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά θέματα χρήσης φωτογραφιών.

©Φοίβος 2007 - 2011