ΣΤΟΝ ΦΙΛΟ ΜΟΥ ....

ΜιχάληςΚαριάμης και Μανώλης Φύσσας

Τον φίλο μου τον καπτά Μιχάλη Καριάμη, τον γνώρισα στη θάλασσα συνεργάτη και συνταξιδιώτη. Αριστοκράτη καπετάνιο, επιβλητικό, συνετό άνθρωπο, που δεν δίνει δικαιώματα… αλλά και πληθωρικά συναισθηματικό.  Ο πλούσιος όμως συναισθηματικός του χαρακτήρας είναι σοφά ρυθμισμένος και ισορροπημένος. Ποτέ δεν ξεπέφτει μπροστά σε όποια δύσκολη συγκυρία σε σπασμωδικές ενέργειες η σε φωνές και διάφορα τέτοια. Είναι ήρεμος αλλά και στη πρίζα ,.. μόνιμα δηλαδή σε επαγρύπνηση.  Ένας …ήρεμος - ανήσυχος …συνέχεια, με πνευματική εγρήγορση αλλά και ακμαιότητα.

Όταν τον πρωτογνωρίσεις στη δουλειά,.. σου δίνει την εντύπωση δεσποτικού ανθρώπου.  Όμως σύντομα καταλαβαίνεις , πως μέσα σε αυτόν τον άνθρωπο μαζί με την υπευθυνότητα,.. κυριαρχεί έντονα το αίσθημα της ανθρωπιάς και της αξιοπρέπειας.

Στοιχεία που τον καθιστούσαν εν τέλει εξαιρετικά αγαπητό στους αξιωματικούς και το πλήρωμα του ... Όταν ανοίξεις συζήτηση μαζί του για κάποιο θέμα αρχικά θα ακούσει την άποψη σου χωρίς να σε διακόψει και θα επεξεργαστεί πολύ προσεκτικά τα λεγόμενα σου.

Η στάση του θα παραμείνει διακριτική. Έχει έγνοια μην τυχόν η διαφορά απόψεων που μπορεί νάχεις μαζί του σε στεναχωρήσει.  Και αρχίζει να τοποθετείται στο θέμα διακριτικά στην αρχή. Σιγά σιγά αρχίζει να εμβαθύνει το θέμα της συζήτησης και να το φορτώνει συναισθηματικά ανάλογα με την περίπτωση. Αν η χημεία της επικοινωνίας είναι πετυχημένη αρχίζει ένας διάλογος πλούσιος και μεστός που συνήθως μένει στην ιστορία.

Τα παραπάνω τα αναφέρω για να αναπαραστήσω τον τρόπο που προσεγγίζει και απευθύνεται. Το αίσθημα της οικονομίας που τον διακρίνει. Και για όσους τον γνωρίζουν καλά θα φανεί παράξενο η και οξύμωρο αυτό που του καταλογίζω μα εντέλει έτσι είναι. Είναι ένας άνθρωπος που τον πλημμυρίζει συνέχεια το συναίσθημα και όταν εκφράζεται με όποιο τρόπο εκφράζεται είναι ξεχωριστός πολλάκις παιδικός αλλά κύρια αυθεντικός και διάφανος.

Ο φίλος μου εκτός από τον ωραίο και στιβαρό λόγο του και τη ξεχωριστή πένα του εκφράζεται μοναδικά σκαλίζοντας το ξύλο. Η πρώτη μου επαφή με τη δουλειά του έγινε όταν γνωριστήκαμε σα συνεργάτες στο καράβι. Μετά την γνωριμία μας σε μια από τις επισκέψεις του στο γραφείο μου έφερε τα κοπτικά εργαλεία του το λαδάκονο και το εργόχειρο του,.. ένα κομμάτι ξύλο τετράγωνο ποτισμένο με διάλυμα κεριού με νέφτι.

Πάνω στο ξύλο ήταν χαραγμένες καμπύλες που έδειχναν ένα δελφίνι καθώς πετάγεται έξω απ’ το νερό παίζοντας . Ο τρόπος που ήταν σχεδιασμένο έδειχνε σίγουρος και το σχέδιο ήταν εξαιρετικά οικονομημένο αφαιρετικό και λιτό.  Ο Μιχάλης εξασκούσε την υπομονή του και καλλιεργούσε το συναίσθημά του δουλεύοντας πάνω στο γλυπτό του καθημερινά κατά τον ελεύθερο χρόνο μας.

Είχε καταλάβει μια γωνιά στο σαλονάκι του γραφείου μου όπου είχε εκεί μόνιμα τα κοπτικά εργαλεία το λαδάκονο, το βάζο με το διάλυμα του κεριού με νέφτι με το οποίο πότιζε το ξύλο κάθε τόσο.

Την ώρα του σκαλίσματος έδινε την εντύπωση του ανθρώπου που απευθύνεται και συζητά. Ήταν ωραίο να τον βλέπεις να χαράζει και να γλύφει το ξύλο. Ακόμα και όταν ακόνιζε τα μαχαίρια του την ίδια εντύπωση σου έδινε.

Η χαρά του γινόταν μεγαλύτερη όταν την ώρα που δούλευε, πέρα από τις ατέλειωτες συζητήσεις - αναζητήσεις που κάναμε του έπαιζα και κανένα ταξίμι στο μπουζούκι. Ο Μιχάλης δεν λατρεύει απλά τα ταξίμια. Τα θεωρεί ιερά και θεία και είναι από τους λίγους ανθρώπους που έχουν την υψηλή διακριτικότητα να σιωπάν όταν ο άλλος παίζει.

Σιγά - σιγά άρχισε να δίνει βάθος στο ξυλόγλυπτο και με ένα μαγικό τρόπο το δελφίνι ζωντάνεψε. Και έλεγε κυκλικά την ιστορία του. Από όποια θέση κι αν γύριζες το κάδρο οι καμπύλες που περιβάλλανε το δελφίνι του δίνανε προοπτική έτσι που λειτουργούσε σαν μια χαριτωμένη κουβέντα. Από περιέργεια παρακολουθούσα την εξέλιξη του έργου προσεκτικά. Όταν το έργο πήρε την τελική του μορφή του είπα « Φίλε οι καμπύλες σου είναι πολύ ωραίες πολύ αφηγηματικές Έτσι είναι και στα άλλα γλυπτά που έχεις κάνει; Ο Μιχάλης έβαλε τα γέλια «Μπα σου αρέσουν οι καμπύλες μου μπράβο!!»… «Αυτό από τη στιγμή που σου αρέσει θα γίνει δικό σου» μου λέει αυθόρμητα.  «Σε ευχαριστώ πάρα πολύ» του είπα ξαφνιασμένος. «Είναι καταπληκτικό».

Όταν τέλειωσε το δελφινάκι ο Μιχάλης χάραξε την υπογραφή του και στο πίσω μέρος χάραξε την αφιέρωση με την ποιητική έκφραση « Αντίδωρο φιλίας».  Με συγκίνησε η χειρονομία του η οποία σφράγισε ανεξίτηλα και τη φιλία μας.

Αυθόρμητα εκείνο το βράδυ σκάρωσα κι εγώ ένα μικρό ποιηματάκι με τον τίτλο ΑΝΤΙΔΩΡΟ ΦΙΛΙΑΣ που όμως περιγράφει κατά κάποιο τρόπο το σκάλισμα του γλυπτού,.. και του το αφιέρωσα.

ΑΝΤΙΔΩΡΟ  ΦΙΛΙΑΣ

Στη ταπεινή αφή της ρόγας των δακτύλων

Αφή μιας ματιάς

Ξύλινος ήχος ,αφ΄ το ούτι 
το λαγούτο και το σάζι

(λυρικά χωρίς υπερβολές)

ταξιδεύει ασταμάτητα 
μα και με χάρη,

το σχήμα του δελφινιού ,
που πάντα παίζει

κόντρα στην έννοια 
της φθοράς και του θανάτου.

Γεννιέται πεθαίνει 
και πάλι γεννιέται.

Αντίδωρο ζωής 
ξύλινο φιλί, φωνή,

ορίζεται, αφ΄ τα νερά του ξύλου.

Στην ταπεινή αφή 
της ρόγας των δακτύλων,

Η υπομονή, χαϊδεύει 
τις ματιές με το μαχαίρι

Όταν τέλειωσε το δελφίνι πήρε σειρά ο καβαλάρης Άγιος Δημήτρης, όπου σαν τελείωσε κι αυτός έγινε η αφορμή για ένα ακόμα ποιηματάκι. Κι εγώ κατάλαβα ότι εδώ τα πράγματα ξεπερνούν κατά πολύ το χόμπι και τη λογική του εργόχειρου.

Ο Μιχάλης είναι χαρισματικός σχεδιαστής. Έχει το χάρισμα της οικονομίας και μπορεί από πριν να ξέρει τι είναι απαραίτητο και τι περιττό. Ο μύθος, της κάθε παράστασης του στο θέμα του είναι λιτός… αλλά… φορτωμένος με συναισθήματα και κατάλληλους υπαινιγμούς που σε συμπαρασύρουν και σε ταξιδεύουν .

Τα ξυλόγλυπτά του είναι διαρκώς σε κίνηση, αεικίνητα δηλαδή. Είναι γλυπτά υψηλής αισθητικής . και ενώ το πάχος τους είναι ένα με ενάμιση εκατοστό πάχος απορείς γιατί οι παραστάσεις του δίνουν την εντύπωση πολύ μεγαλύτερου προοπτικού βάθους.

Όταν ξαναβρεθήκαμε στην Ελλάδα τον επισκέφθηκα στο σπίτι του και είχα τη χαρά να απολαύσω τα περισσότερα κομμάτια της δουλειάς του από κοντά

Πέρα από τα ανάγλυφα εικονίσματα υπάρχουν καταπληκτικές συνθέσεις ολοζώντανες και αεικίνητες που δεν τις χορταίνει το μάτι η κάθε μια μοναδική σαν σύνθεση αλλά φτιαγμένες με το ίδιο αλφάβητο και το ζωντανό και αεικίνητο συναίσθημα του φίλου μου. Και τι δεν εξιστορούν από ερωτικούς υπαινιγμούς, δράκοντες, νοσταλγία ,κύματα ,γοργόνες σειρήνες πηδάλια έλικες

Καθαρή κατάθεση ψυχής και θαλασσινών βιωμάτων Αυτές που με γοήτευσαν και με συγκίνησαν ιδιαίτερα είναι. :

1) Ο ΛΑΓΚΑΔΟΥΣΗΣ ΝΑΥΤΗΣ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

Ο Λαγκαδούσης Ναύτης των Αιώνων

2) ΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΝΌ ΠΝΕΎΜΑ ΤΗΣ ΧΙΟΥ

Το Θαλασσινό πνεύμα της Χίου

3) ΘΑΛΑΣΣΙΟΙ ΔΡΑΚΟΝΤΕΣ

   Θαλάσσιοι Δράκοντες 

4) ΠΑΙΧΝΊΔΙΑ ΜΕ ΤΑ ΚΎΜΑΤΑ

Παιχνίδια ε τα Κύματα

5) ΛΑΔΗ

Ναυμαχία της Λάδης

6) ΣΤΟ ΚΑΡΝΑΓΙΟ

Στο Καρνάγιο

7) ΣΑΛΑΜΙΝΑ

Ναυμαχία Σαλαμίνας 

Επίσης είχα τη χαρά να θαυμάσω μια σειρά από εκπληκτικές βακτηρίες (μπαστούνια, κατσούνες) σκαλισμένες περίτεχνα στο κεφάλι αλλά και τον κορμό. Στην περίπτωση αυτή ο Μιχάλης εκμεταλλεύεται τις ιδιομορφίες του ξύλου και τις αξιοποιεί μοναδικά.

                                     Τμήμα κορμού ''Κατσούνας'' 

Πιάνεις την Κατούνα στο χέρι περπατάς και κάθεσαι να ξαποστάσεις η να κάνεις περισυλλογή.Τότε η Κατσούνα γίνεται ένας αφηγητής που σε παρασύρει στο χώρο της φαντασίας καθώς το μάτι περιδιαβαίνει την συνακολουθία των σκαλισμάτων και ευφραίνεται.

Θα μπορούσα να γράψω ένα βιβλίο για τα γλυπτά του φίλου μου. Ξέρω πως δεν ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που του αρέσουν οι έπαινοι και τα πολλά λόγια. Ξέρω πως του αρέσει ο λιτός απλός και ειλικρινής λόγος.

Γι’ αυτό ότι γράφτηκε στηρίζεται στην ιερότητα της φιλίας μας και στην αλήθεια της που και οι δυο μας πιστεύουμε ακράδαντα. Εγώ πιστεύω πως αυτά που έγραψα για την τέχνη του φίλου μου είναι λίγα και ίσως και λειψά. Δεν ανησυχώ όμως γιατί έχω για μάρτυρες υπεράσπισης τα υπέροχα ξυλόγλυπτα αφηγήματα του. Αλλά και αν ακόμα σαν άνθρωπος μπήκα πιθανόν στο χώρο της υπερβολής λόγω βαθιάς φιλίας και εκτίμησης ξέρω πως η φιλία συγχωρεί γιατί δεν υπάρχει ψέμα αλλά αγνή πρόθεση

Μανώλης Φύσσας