ΦΑΝΗΣ ΦΑΝΤΕΜΗΣ - ΑΦΙΈΡΩΜΆ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ στον ναυτεργάτη Φάνη Φαντέμη

Παρουσιάζει η Τασσώ Γαΐλα 

Οκτώ χιλιόμετρα από τα Τούρκικα παράλια και 2 από τη Χίο το ακριτικό νησί Οινούσσες θα γίνει λίγο μετά την Μικρασιατική καταστροφή τόπος εγκατάστασης ανθρώπων ξεριζωμένων βιαίως από την πατρική γη αιώνων,  την Μικρά Ασία.. Κανείς δεν τους ρώτησε (το είπαν ανταλλαγή πληθυσμών), μα και  κανείς δεν τους ήθελε σ’ αυτή την άξενη γη και τόπο καραβοκύρηδων, τις Οινούσσες, το πλουσιότερο μέχρι σήμερα Ελληνικό νησί.

Παράγκες στήνουν πίσω και μακριά από τα πέτρινα αρχοντικά, στεγάζουν τους πρόσφυγες που κάποια στιγμή και με κλήρους αποκτούν κι από ένα κομμάτι γης, γης άγονης που δεν τους καλυτερεύει τη ζωή, φτώχεια, παιδιά ξυπόλυτα και πεινασμένα…

Ο μικρός Δημήτρης ένα από τα 7 παιδιά της πάμφτωχης προσφυγικής οικογένειας Ανδριώτη βιώνει την φτώχεια, την αδικία και την απόρριψη στα τρυφερά παιδικά χρόνια με μόνη παρηγοριά τις ιστορίες της Μικρασιάτισας γιαγιάς του,<… ιστορίες από την πατρίδα εκεί απέναντι που μια μέρα θα ξαναγυρίσουμε γιέ μου, του λέει…>, ιστορίες μέχρι την άκρη του κόσμου, το Μισίρι.

-<Και που είναι γιαγιά το Μισίρι;>

Οι ιστορίες της γιαγιάς και το όνειρο που χτίζει μέσα του το ξυπόλητο αγόρι ο Δημήτρης- και το κτίζει κοιτώντας τα καράβια στο λιμανάκι του νησιού-, το όνειρο να γίνει καπετάνιος, να ταξιδεύει, να βρει την άκρη του κόσμου, να φύγει μακριά. Πως; Συμπληγάδες πέτρες…

Β’ Παγκόσμιος πόλεμος. Ο Δημήτρης είναι 13 χρόνων. Οι κακουχίες στεριώνουν στην καρδιά του την απόφαση φυγής, τώρα είναι η ευκαιρία να φύγει για να υπηρετήσει πρώτα –πρώτα την μαχόμενη ενάντια στους κατακτητές πατρίδα του.

Με καΐκι, κρυφά για το φόβο των Γερμανών και συντροφιά κι άλλων στρατιωτών Ελλήνων κάνει την απίστευτη διαδρομή Τσεσμές-Σμύρνη-Βηρυτός-Παλαιστίνη- Αίγυπτος-Αλεξάνδρεια για να καταλήξει τελικά 16χρονο αγόρι στο πλήρωμα μιας από τις δυο ελληνικές κορβέτες που θα συμμετάσχουν αργότερα στην απόβαση στη Νορμανδία, αυτής με το όνομα< Τομπάζης>.(Δεύτερη Ελληνική κορβέτα ο Κριεζής). Το ναυτόπουλο μας φτάνοντας στην Αλεξάνδρεια έμαθε επιτέλους ότι αυτό ήταν το Μισίρι της γιαγιάς του, η άκρη του κόσμου…

6 Ιούνη 1944: Η απόβαση των συμμαχικών δυνάμεων στην Νορμανδία.

-<Τη νύχτα της 6ης Ιουνίου κατά τα μεσάνυχτα, όλα τα πλοία που βρίσκονταν επι ποδός στη

περιοχή της Νορμανδίας δέχτηκαν ισχυρή αεροπορική επίθεση. Εγώ παιδί παρακολουθούσα τα τροχιοδεικτικά βλήματα που σχημάτιζαν πανύψηλα βουνά και είχα χαζέψει. Ένιωθα τον <Τομπάζη> να σείεται στη θάλασσα σαν από σεισμικές δονήσεις. Ο <Τομπάζης> παρέμεινε στις επιχειρήσεις αυτές συνοδεύοντας νηοπομπές από τη μια άκρη της Μάγχης ως την άλλη, ως το τέλος Σεπτεμβρίου, αν θυμάμαι καλά>.

-<Γίνετε πανδαιμόνιο. Τα κύματα των αμφίβιων προς τις ακτές επαναλαμβάνονται κάθε μισή ώρα. Οι Γερμανοί, οχυρωμένοι πίσω από το Ατλαντικό Τείχος, υποδέχονται τα συμμαχικά στρατεύματα με πολυβόλα, με όλμους, με χειροβομβίδες. Αποβατικά που φλέγονται από τα εχθρικά πυρά και άλλα που βυθίζονται από αυτά. Φαντάροι που κολυμπούν, φαντάροι που πνίγονται χωρίς καμία βοήθεια από τα διερχόμενα αμφίβια, αφού εκείνα είχαν λάβει αυστηρή εντολή να φτάσουν στις ακτές και να αδιαφορούν για ότι συμβαίνει γύρω τους>.

Αυτά είδε από τον <Τομπάζη> ο 16χρονος Δημήτρης την αποκαλούμενη από τους Αμερικανούς που είχαν το γενικό πρόσταγμα στην απόβαση < D-Day> (ημέρα απόφασης), στην καθοριστική για τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου απόβαση στη Νορμανδία όπου οι Αμερικανοί εφήρμοσαν για πρώτη φορά και επιτυχώς το στρατιωτικό δόγμα που έλεγε ότι κερδίζει εκείνος που διαθέτει τα περισσότερα και ισχυρότερα οπλικά συστήματα.

Ο νεαρός Δημήτρης με την απίστευτη βιογραφία του θα κάνει ένα πέρασμα από τα σύρματα(τα Αγγλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης για κομμουνιστές στη Λιβύη), θα είναι στην παρανομία στην Αθήνα κατά την διάρκεια του εμφυλίου πολέμου και τελικά έρχεται η ώρα υλοποίησης του ονείρου του. Μπαρκάρει-μέσα (της 10ετίας ’50- με ποντοπόρα σκάφη, μάγειρας ως επί το πλείστον. Τον συναντάμε σε φάμπρικες του Αμβούργου και της Βρέμης –από το ’61-, εργάτη και ινστρούχτορα του Κομμουνιστικού κόμματος στην συνδικαλιστική οργάνωση των Ελλήνων ναυτεργατών ΟΕΝΕ (Στα απόρρητα έγγραφα του ελληνικού προξενείου στο Αμβούργο ο Δ. Α., αναφέρεται ως αμετανόητο μέλος της ΟΕΝΕ).

Χωρίς ναυτικό φυλλάδιο αφού η δράση του στο Κ.Κ.Ε. ήταν η αιτία να μπλοκάρει το κατεστημένο την ναυτική του καριέρα, ο χαρισματικός αγκιτάτορας Δ.Α., για άλλη μια φορά αντιμέτωπος με Συμπληγάδες πέτρες…

Βερολίνο: Τελικός τόπος εγκατάστασης του μέχρι τον θάνατο του στις 15 του Μάη 2016. Μάγειρας, η δουλειά που είχε μάθει στα καράβια, αυτήν εξασκεί για τον βιοπορισμό του και τώρα και συνάμα χαρτί και μολύβι…

Φάνης Φαντέμης, το λογοτεχνικό ψευδώνυμο που επέλεξε ο Δημήτρης Ανδριώτης για την υπογραφή των βιβλίων του ποιητικών και πεζών με θέμα τι άλλο; Θάλασσα και πάλι Θάλασσα, ο δρόμος- το πέρασμα για τη φυγή.

Αφοσιωμένος στο κόμμα του μέχρι τη διάσπαση του Κ.Κ.Ε το 1968 θα μετατραπεί κατόπιν σε ανένταχτο φιλελεύθερο αριστερό που εκτός του αγώνα της επιβίωσης έχει να αντιμετωπίσει και την απαξίωση έναντι του προσώπου του της ελληνικής ιντελιγκέντσιας του Βερολίνου, γιατί…

-<Με απαξίωναν γιατί δεν ήμουν Ακαδημαϊκός>.

-<Τυφλά πιστός στο κόμμα. Όταν πρωτοπήγα στην Ανατολική Γερμανία, ήθελα να πέσω στο έδαφος να το φιλήσω>.

Τα χρόνια περνούν, Ελλάδα 1974.

-<Όταν έφυγα μικρό παιδί από τις Οινούσες δεν μπορούσα να φανταστώ ότι σ’ όλη μου τη ζωή θα πατούσα ξένα χώματα και θα ζούσα σε ξένες πατρίδες- εκτός από τα πρώτα τα μεταπολεμικά, τα επονομαζόμενα <Πέτρινα Χρόνια> που τα πέρασα στην Ελλάδα. Επανέκαμψα μετά τη πτώση της χούντας, το φθινόπωρο του 1974, αλλά ήταν πια πολύ αργά. Τότε αισθανόμουν πια άβολα σαν ξένος, χειρότερα και από την ξενιτιά. Ήμουν δηλαδή δυο φορές ξένος. Μια μέσα στην πατρίδα μου και άλλη μια έξω, όπου ζούσα. Αυτό όμως είναι μια άλλη ιστορία…>.

Ανεξάρτητο πνεύμα ο Φάνης Φαντέμης, δίνει λύση στις νέες συμπληγάδες πέτρες που έχει να αντιμετωπίσει με  επιστροφή και πάλι στο Βερολίνο όπου και θα μείνει μέχρι το θάνατο του στις 15 Μάη 2016 και σε ηλικία των 89 ετών, ταλαιπωρημένος από μακροχρόνια ασθένεια γράφοντας βιβλία και επισκεπτόμενος τακτικά την γενέτειρα του Οινούσσες και τη γειτονική Χίο.

Σκόρπιοι τίτλοι έργων του Φάνη Φαντέμη, έργων όπου η προσωπική θεώρηση του συγγραφέα εμφιλοχωρεί πάντα στα γραπτά του.

Τι κουβεντιάζουνε στην πλώρη(1954), Γαλάζια κύματα(1954), Αργό σαλπάρισμα(1974), Βόρειοι κύκλοι(1984), Τρομπέτες(1984), Όσα πήρανε τα κύματα, Θανάτω Θάνατον πατήσας(μυθιστόρημα-μαρτυρία, αυτοβιογραφικό).

<Είναι αλήθεια ότι η ελευθερία είναι πολύτιμη. Τόσο πολύτιμη, που μερικές φορές πρέπει να τη χορηγούμε με δελτίο>, λόγια του Β.Ι. Λένιν (1870-1924), και ο Φάνης Φαντέμης κατά κόσμον Δημήτρης Ανδριώτης τη στερήθηκε πολλές φορές την ελευθερία στη πορεία της ζωής του, έδωσε μάχες να μείνει πιστός στην ιδεολογία του, χαρακτηρίστηκε κομμουνιστής,( και πράγματι υπήρξε ένας από τους κύριους πρωταγωνιστές της ΟΕΝΕ στα Ευρωπαϊκά λιμάνια με απαγορευμένη την είσοδο του στη χώρα για 20 χρόνια), έδωσε μάχες  να μην εκφυλιστούν τα όνειρα του ψάχνοντας διαρκώς το μυστικό, το πέρασμα από τις συμπληγάδες πέτρες…

Τελευταία επιθυμία του συγγραφέα ήταν να καεί το σώμα του και τη στάχτη του να την παραλάβουν οι φίλοι του και να διασκορπιστεί στη θάλασσα των Οινουσσών. Επιθυμία του που πιστοί φίλοι πραγματοποίησαν λίγο μετά το θάνατο του στις 15 του Μάη 2016 και λίγο πριν την επίσημη παρουσίαση των δυο τελευταίων βιβλίων του που δεν την πρόλαβε…

<Ίντα λέγουσιν στην πλώρη>,< Στα βαθιά νερά> : οι τίτλοι των δυο βιβλίων του Φάνη Φαντέμη, ναυτικά διηγήματα, που τέθηκαν σε κυκλοφορία λίγες μέρες μετά τον θάνατό του από τις εκδόσεις Άλφα Πι, Ροδοκανάκη 7, Χίος.

Σημείωση: .

Συμπληγάδες πέτρες: στην Ελληνική μυθολογία(Ηρόδοτος) δυο μεγάλοι βράχοι αντικριστοί στο θαλάσσιο στενό- είσοδο του Βοσπόρου από τον Εύξεινο Πόντο. Το πρώτο πλοίο που κατάφερε τον ασφαλή διάπλου από τις πέτρες αυτές ήταν το Αργώ με τους Αργοναύτες. Μεταφορικά, η φράση έχει τη σημασία των εμποδίων που συναντά ο άνθρωπος στην προσπάθεια υλοποίησης των στόχων του.

Το αφιέρωμα στη μνήμη του λογοτέχνη Φάνη Φαντέμη γράφτηκε με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από τον θάνατό του. Τα λόγια του ίδιου του συγγραφέα είναι από την αυτοβιογραφία του: <Θανάτω θάνατον πατήσας>.

Πληροφοριακό υλικό: λογοτεχνικό περιοδικό Δάφνη/Χίος(dafninet.gr)/εκδότης: Βαγγέλης Ρουφάκης. Φωτογραφίες από διαδίκτυο.

Φωτογραφικό Σαλόνι :

Η τεφροδόχος από τα χέρια του Βαγγέλη Ρουφάκη, στα χέρια της ανιψιάς του αξέχαστου Δημήτρη.

Δημ. Φρεζούλης - Νικ. Χειλάς - Βαγγ. Ρουφάκης - Μιχ. Καριάμης

Στέφανος και άνθη για Τιμή και συντροφιά του

Μιχ. Καριάμης - Γεωργ. Διλμπόης - Βαγγ. Ρουφάκης - Δημ. Φρεζούλης - Λευτ. Πυκνής - Δημήτρης Ανδριώτης (Φάνης Φαντέμης) .... Η Καθημερινή παρέα ,,, !!!