ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ

 

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ, ΠΡΙΝ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Του Γεωργίου Φωτ. Παπαδόπουλου-Master Ορθόδοξης θεολογίας- Κήρυκα του θείου λόγου

 

Καθώς φθάσαμε στο τέλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, ξεκινούν τα γεγονότα που διαδραματίζονται την Μεγάλη Εβδομάδα. Πριν από αυτά η Εκκλησία μας προβάλλει το γεγονός της Αναστάσεως του Λαζάρου και την θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα.

          Στην Αγία Γραφή και τα ιερά γεγονότα υπάρχουν σημεία που αρκετοί χριστιανοί είτε δεν κατανοούν είτε έχουν διαστρεβλωμένη αντίληψη γι΄αυτά.

Έχοντας εισέλθει στην Μεγάλη Εβδομάδα, θα αναφερθούμε σε ορισμένα γεγονότα των πρώτων (λειτουργικά) ημερών και θα δώσουμε το μήνυμα τους, όπως αποτυπώνεται στα ιερά κείμενα και τα συγγράμματα των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας.

·       Το Σάββατο του Λαζάρου αποκαλύπτονται τα εξής:

 

1). Ο Χριστός είναι τέλειος Θεός και τέλειος Άνθρωπος.

Το ότι είναι τέλειος Θεός αποκαλύπτεται από τους στίχους: <<Αύτη η ασθένεια ουκ έστι προς θάνατον>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 4),  <<Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται, αλλά πορεύομαι ίνα εξυπνίσω αυτόν>> (Ιωανν. ΙΑ΄, 11), <<αναστήσεται ο αδελφός σου>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 23), <<εγώ ειμί η ανάστασις και η ζωή>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 25), <<άρατε τον λίθον>> (Ιωανν. ΙΑ΄, 39), <<Λάζαρε, δεύρο έξω>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 43), <<λύσατε αυτόν και άφετε υπάγειν>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 44).

Το ότι είναι και τέλειος Άνθρωπος αποκαλύπτεται στους στίχους: <<ενεβριμήσατο τω πνεύματι και ετάραξεν εαυτόν>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 33), <<εδάκρυσεν ο Ιησούς>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 34), <<που τεθείκατε αυτόν;>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 34),  <<πάλιν εμβριμώμενος εν εαυτώ>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 38), <<ήρε τους οφθαλμούς άνω και είπε>> (Ιωάνν. ΙΑ΄, 40). {΄΄Ενεβριμήσατο΄΄ σημαίνει δυσανασχέτησε, αισθάνθηκε δυσφορία}.

 

2). Η Ανάσταση του Λαζάρου προβάλλεται 8 ημέρες πριν την Ανάσταση του Χριστού (λειτουργικά) διότι προοικονομεί την Ανάσταση του Χριστού.

3). Ο Θεός είναι παντοδύναμος, οι νόμοι της φύσεως (που δημιουργό τους έχουν τον Θεό) υποτάσσονται στο θέλημά Του.

4). Η Ανάσταση των ανθρώπων είναι ένα γεγονός το οποίο θα επαναληφθεί κατά την Δευτέρα του Κυρίου Παρουσία, όταν όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν και θα λάβουν άφθαρτο σώμα. Αναστάσεις νεκρών έχουμε και στην Καινή Διαθήκη.

5). Οι ψυχές των ανθρώπων ζουν και μετά τον επίγειο θάνατο (που πλέον ονομάζεται κοίμηση), αισθάνονται και υπόκεινται στο έλεος του Θεού.

 

·       Την Κυριακή των Βαίων αποκαλύπτονται τα εξής:

 

1). Ο Χριστός εισέρχεται ως θριαμβευτής βασιλεύς στα Ιεροσόλυμα, όχι όμως όπως τον φαντάζονται οι Ιουδαίοι (ως κοσμικό βασιλιά - απελευθερωτή  τους από τους Ρωμαίους), αλλά ως θριαμβευτής Θεός που ήλθε με τον λόγο Του, τα παραγγέλματα Του, τη θυσία Του και την Ανάστασή Του να συντρίψει το κράτος του Διαβόλου, της φθοράς και του θανάτου και να σώσει το ανθρώπινο γένος από τα δεσμά της αμαρτίας και του Άδη.  Τα δε βάια των φοινίκων (βάγια- κλαδιά από φοίνικες) μαρτυρούν ακριβώς την έκφραση νίκης και τιμής που αποδίδεται προς τον εισερχόμενο στην πόλη βασιλέα Χριστό, ως νικητή της ζωής.

2). Ο Χριστός έδειξε την άκρα ταπείνωσή Του σε δύο γεγονότα: α) Στο ότι καταδέχθηκε ο Ύψιστος και Παντοδύναμος Θεός να λάβει ανθρώπινη μορφή -<<εαυτόν εκένωσεν μορφήν δούλου λαβών>> (Φιλιππ. Β΄, 7)- και β) Να υπομείνει και υποφέρει κατά τα ανθρώπινα (πόνος, μαρτύριο, θάνατος) για να σώσει το ανθρώπινο γένος με τη θυσία Του και ακολούθως την ένδοξη Ανάστασή Του.

3). Το γεγονός ότι κάθισε <<επι πώλον όνου>>(Ματθ. ΚΑ΄, 5), δηλαδή επάνω στα πλευρά ενός μικρού γαϊδουρακιού, ενώ οι άνθρωποι τοποθέτησαν επάνω στο ζώο αλλά και κάτω στο έδαφος τα ρούχα τους, οι Πατέρες της Εκκλησίας μας ερμηνεύσουν ως εξής: α) το μικρό γαϊδουράκι είναι ζώο ευγενές και ταπεινό, δεν είναι άλογο (ίππος) που χρησιμοποιείται στον πόλεμο, αλλά χρησιμοποιείται στις ειρηνικές και κοπιώδεις εργασίες των ανθρώπων. Έτσι, ο Χριστός είναι ο βασιλεύς της ειρήνης, δεν επιδιώκει τους πολέμους που οι φθονεροί και συμφεροντολόγοι άνθρωποι επιδιώκουν. β) το ζώο αυτό ήταν μικρό σε ηλικία και μέχρι τότε δεν είχε ξαναχρησιμοποιηθεί. Το γαϊδουράκι αυτό (πουλάρι) συμβολίζει την Εξ Εθνών Εκκλησία, δηλαδή τα ακατήχητα κράτη, φυλές και λαούς που δεν γνώριζαν την αληθινή πίστη της Εκκλησίας μας. Ο Χριστός εκάθησε επάνω στο πουλάρι, δηλαδή είναι ο κυρίαρχος όλης της κτήσεως, υλικής και αύλου, έμψυχης και άψυχης, έτσι κυριάρχησε σε όλα τα έθνη μετά το κήρυγμα του Ευαγγελίου και την εδραίωση του Χριστιανισμού και της Ορθοδοξίας απανταχού της γης. γ) τα ενδύματα που τοποθετήθηκαν επάνω στο πουλάρι συμβολίζουν την Αγία Γραφή, το ιερό Ευαγγέλιο, επάνω στο οποίο στηρίχθηκαν στο εξής τα έθνη που πίστευσαν στον Χριστό, ενώ τα ενδύματα που τοποθετήθηκαν στο έδαφος και πέρασε επάνω στο γαϊδουράκι με τον Χριστό, τί συμβολίζουν; Εδώ, πρέπει να εμβαθύνουμε λίγο περισσότερο: Οι πρωτόπλαστοι όταν δημιουργήθηκαν από τον Θεό και δεν υπήρχε μέσα τους η αμαρτία και η φθορά, κυκλοφορούσαν γυμνοί στον παράδεισο. Όταν όμως αμάρτησαν, ντράπηκαν και επεδίωξαν να κρύψουν τη γύμνια τους με τα ενδύματα. Αυτή η φθορά ακολουθεί μέχρι σήμερα όλους τους ανθρώπους, ως απογόνους εκείνων (το λεγόμενο προπατορικό αμάρτημα) και η ντροπή μας κάνει να μην κυκλοφορούμε γυμνοί. Μετά την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου το φθαρτό σώμα θα καταργηθεί και θα αντικατασταθεί με άλλο, άφθαρτο. Ο Χριστός είναι ο νέος Αδάμ, δηλαδή Εκείνος που την παρακοή του Αδάμ αποκατέστησε με τη δική Του σταυρική θυσία και την Ανάστασή Του και έτσι αποκατέστησε το ανθρώπινο γένος στο αρχαίο κάλλος του παραδείσου (<<το αρχαίον κάλλος αναμορφώσασθε>>- Ακολουθία της Κηδείας), δηλαδή στην προπτωτική κατάσταση του ανθρώπου. Έτσι, με την έλευση του Χριστού τα ενδύματα (σημάδι κάλυψης της ντροπής) κατατέθηκαν στα πόδια του Χριστού που, ως Σωτήρας και Λυτρωτής, ήλθε και έσωσε εμάς.

 

·       Την Κυριακή των Βαΐων το εσπέρας (Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας) η Εκκλησία μας προβάλλει δύο γεγονότα:

 

Α) την προσωπικότητα και βιοτή του Ιωσήφ του πάγκαλου (υιού του Πατριάρχη Ιακώβ) και

Β) το γεγονός της υπό του Κυρίου καταραθείσης και ξηρανθείσης συκής.

Το πρώτο είναι από την Παλαιά Διαθήκη και το δεύτερο από την Καινή Διαθήκη.

Ο Άγιος Ιωσήφ ο πάγκαλος ήταν το 11^ο παιδί του Πατριάρχη Ιακώβ. Αποτελεί την προτύπωση του Χριστού στην Παλαιά Διαθήκη. Μισήθηκε από τους αδελφούς του, κυνηγήθηκε και ρίφθηκε σε λάκκο. Φθονήθηκε και πωλήθηκε σε ξένους αντί 30 αργυρίων. Πωλήθηκε στον αρχιευνούχο του Φαραώ, Πετεφρή και αντιμετώπισε την οργή της γυναίκας του όταν αρνήθηκε να ικανοποιήσει τις σαρκικές της ορέξεις, με αποτέλεσμα να τον συκοφαντήσει και να υποστεί πολλά δεινά. Όμως ήταν ενάρετος, σεμνός, καλός και πιστός στον Θεό. Και ο Θεός δεν τον εγκατέλειψε. Σύντομα φάνηκε ποιος ήταν και με τη βοήθεια του Θεού έσωσε τον Αιγυπτιακό λαό από την πείνα που ήλθε. Ο Φαραώ τον έχρισε δεύτερο βασιλιά της Αιγύπτου κι έτσι έσωσε και τον δικό του λαό, τον πατέρα του (που τον θρηνούσε, νομίζοντας τον νεκρό, σύμφωνα με τις ψευδείς μαρτυρίες των φθονερών αδελφών του που τον πούλησαν και είπαν ψέματα στον πατέρα τους -Ιακώβ- ότι τον κατασπάραξε ένα θηρίο), τα αδέλφια του και τον λαό. 

Έτσι και ο Χριστός φθονήθηκε από τους αρχιερείς, τους γραμματείς και φαρισαίους, συκοφαντήθηκε, εμπαίχθηκε, λοιδορήθηκε, υπέφερε μαρτύρια, πωλήθηκε για 30 αργύρια από τον μαθητή του -Ιούδα τον Ισκαριώτη- και αφού υπέστη φρικτό θάνατο τοποθετήθηκε σε λάκκο (τάφο) από τον οποίο, όμως, δοξάστηκε με την Ανάστασή Του και έσωσε όλο το ανθρώπινο γένος. Είναι, λοιπόν, ο Ιωσήφ ο Πάγκαλος προτύπωση του Χριστού στην Παλαιά Διαθήκη.

Το δεύτερο περιστατικό, της καταραθείσης και ξηρανθείσης συκής (Ματθ. ΚΑ΄, 18-43), έγινε μια μόλις ημέρα μετά την είσοδο του Κυρίου στα Ιεροσόλυμα. Ο Χριστός, κατά τη δημόσια δράση Του, πορευόμενος αναζήτησε -από ένα δέντρο που είδε- μια συκιά, πλησίον του δρόμου, να εύρει ένα καρπό για να φάγει. Αλλά το δέντρο δεν είχε κανένα σύκο επάνω του, εκτός από φύλλα. Τότε ο Χριστός με τον παντοδύναμο λόγο του έδωσε εντολή να μην ξανακάνει καρπούς η συκιά αυτή. Έτσι, ξεράθηκε αμέσως το δέντρο. Τι ήθελε ο Χριστός να πει με την πράξη αυτή; Ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να είναι αδρανείς στα ζητήματα της πίστης, της πνευματικής προκοπής και της καλλιέργειας. Να μην είναι ακαμάτες και καλοπερασάκηδες, αδιάφοροι για όσα συμβαίνουν γύρω τους. Να μην κοιτούν μόνο να χορτάσουν την κοιλιά τους και να ζουν ευχάριστα και άνετα.  Δεν θρέφεται ο άνθρωπος μόνο με το ψωμί, αλλά έχει και ψυχή που για να χορτάσει πρέπει να θρέφεται με τον λόγο του Θεού και να τον εφαρμόζει στη ζωή του.<<Ουκ επ΄ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλ΄ εν παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού>> (Ματθ. Δ΄, 1-4). Μόνο τότε επέρχεται αρμονία και ειρηνική συμβίωση στη ζωή του. Διαφορετικά, θα είναι οκνηρός, εγωιστής, πλεονέκτης, αλαζόνας, φθονερός, άχρηστος και επιζήμιος και για τον ίδιο του τον εαυτό αλλά και για την κοινωνία στην οποία ζει. Τούτο θέλει να μας διδάξει ο Χριστός με το περιστατικό αυτό. 

 

·       Την Μεγάλη Δευτέρα το εσπέρας (Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης) η Εκκλησία μας προβάλλει την παραβολή των δέκα (10) παρθένων γυναικών.

 

Αλλά και την επόμενη ημέρα (εσπέρας της Μεγάλης Δευτέρας- Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης), τα ίδια μηνύματα μας δίδει ο Κύριος. Η παραβολή των 10 Παρθένων γυναικών (Ματθ. ΚΕ΄, 1-13) μιλά για τα τάλαντα που δίδει ο Χριστός και δεν αξιοποιούμε, όπως και δεν γινόμαστε οικτίρμονες και ελεήμονες προς τους συνανθρώπους μας, όπως οικτίρμων είναι ο Θεός -<<γίνεσθε ουν οικτίρμονες καθώς και ο πατήρ ημών οικτίρμων εστί>> (Λουκ. Στ΄, 36)-. Κι ενώ και οι 10 γυναίκες διατήρησαν την ιερή παρθενία τους, οι 5  εξ αυτών δεν κατόρθωσαν να σωθούν γιατί δεν είχαν έλεος.Το έλαιον -λάδι- της παραβολής είναι το έλεος που επιζητεί ο Θεός να δείχνουμε προς κάθε συνάνθρωπό μας-<<έλεον θέλω και ου θυσίαν>> (Ματθ. Θ΄, 12). Κι ενώ και οι 10 είχαν την παρθενία, δηλαδή την ορθή πίστη (Ορθοδοξία), εν τούτοις δεν είχαν το έλεος (την Ορθοπραξία) και δεν της αναγνώρισε ο Νυμφίος που ήλθε στο μέσον της νυκτός. Οι δάδες (λαμπάδες) που δεν είχαν έλαιον να τις ανάψουν και να τις αναγνωρίσει ο Κύριος είναι τα έργα της αρετής, που δεν είχαν καλλιεργήσει κι έτσι η πίστη τους έμεινε νεκρή. Τα ίδια θα πάθουμε κι εμείς εάν δεν εφαρμόζουμε τον λόγο του Θεού στη ζωή μας, απλά τον κηρύττουμε στους άλλους. <<Εάν μη μετανοήτε, πάντες ωσαύτως απολείσθε>> (Λουκ. ΙΓ΄, 3). Πίστη, μετάνοια και εφαρμογή του Ευαγγελίου στη ζωή μας. Τα λάθη των άλλων να γίνουν αιτία και της δικής μας μετανοίας. <<Πιστεύω Κύριε, βοήθοι μου τη απιστία>> (Μάρκ. Θ΄, 24).-

 

Χίος, Μεγάλη Δευτέρα – 10 Απριλίου 2023

Γεώργιος Φωτ. Παπαδόπουλος

Master Ορθόδοξης θεολογίας- Κήρυκας θείου λόγου