Η ΝΗΣΟΣ ΧΙΟΣ ΥΠΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ

TERDJUMAN  EFFENDI

(Etienne A. Vlasto)

Η νήσος Χίος υπό Οθωμανική κυριαρχία.

L’ ile de Chios sous la domination Ottomane.

Εισαγωγή- Μετάφραση- Σχόλια: Γιάννης Χ. Μουρατίδης.

Εισαγωγή – Μετάφραση – Σχόλια: Γιάννης Χ. Μουρατίδης.

Ιστορία, η επιστήμη αφήγησης των γεγονότων χωρίς παρεμβάσεις από τρίτους… Και, πολλές φορές – αδιάφοροι για την ιστορία – προσπερνάμε τα ιστορικά βιβλία θεωρώντας τα βαρετά ή κουραστικά. Αυτό είναι αλήθεια, αλήθεια όμως συνάμα είναι πως το παρουσιαζόμενο σήμερα ιστορικό βιβλίο παρά τον βαρύγδουπο τίτλο του  δομημένο από τον συγγραφέα του  με ευφυή τρόπο, με ρυθμούς γρήγορους, εκπλήξεις, περίεργα και αποκαλύψεις καταλήγει να διαβάζετε σαν ένα καλό λογοτεχνικό βιβλίο κι όχι σαν ιστορική μελέτη  κατηγορία δηλαδή που υπάγεται.

Κρατάμε στα χέρια μας το βιβλίο του Τerdjuman Effendi, αλήθεια,  ποιος είναι άραγε αυτός ο Τούρκος συγγραφέας ή όποιος τέλος πάντων κρύβεται (και γιατί;) πίσω από αυτό το Τούρκικο ψευδώνυμο; Ας λύσουμε τον γρίφο παρέα ξεφυλλίζοντας την καλαίσθητη αυτή έκδοση…

Το βιβλίο χωρίζεται σε 2 μέρη. Στο πρώτο – που είναι και το μεγαλύτερο – ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας Γιάννης Χ. Μουρατίδης  με χρήση λογοτεχνικού στυλ κι όχι ξύλινης γραφής ιστορικών μελετών, έρχεται με την βοήθεια πάμπολλων έγκυρων πηγών -και δη ψηφιακών- να μας αποκαλύψει τον συγγραφέα με το ψευδώνυμο Τερτζουμάν Εφέντη (Terdjuman Effendi) και, που δεν είναι άλλος από τον Χιακής καταγωγής διανοούμενο του 19ου αιώνα Στεφάνου Α. Βλαστού. Προσωπικότητα ξεχωριστή με δράση στο χώρο της διπλωματίας, του εμπορίου και των γραμμάτων- σε Ευρωπαϊκό σαφώς επίπεδο μια και ο Βλαστός ήταν μέλος της Χιακής παροικίας της Μασσαλίας-, μέλος οικονομικά εύρωστης οικογένειας που όμως δεν έπαψε-η οικογένεια και ο συγγραφέας μας- παρά την διεθνοποιημένη  πλέον μετά την καταστροφή της Χίου το 1822 μορφή της  να ενδιαφέρονται για την γενέθλια ιερή γη των Ελλήνων, τα πατρώα τους εδάφη…

Μίνι θρίλερ μοιάζει ο τρόπος που επέλεξε ο συγγραφέας Γιάννης Μουρατίδης να μας αποκαλύψει την ταυτότητα του ομοτέχνου του Στεφάνου Βλαστού που συνέγραψε και κυκλοφόρησε το 1899 στην Γαλλική γλώσσα και στην Μασσαλία το βιβλίο Grecs et Turks  (Έλληνες και Τούρκοι) χρησιμοποιώντας αντί το όνομα του το ψευδώνυμο Τερτζουμάν Εφέντη που σημαίνει ο κύριος Μεταφραστής ή απλά ο μεταφραστής. Γιατί το έπραξε αυτό ο έξοχος Χίος διανοητής; Ε, δεν θα σας τα αποκαλύψω κι ‘όλα…

Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου διαβάζεται ευχάριστα, προσφέρει πολλές πληροφορίες για την Ελλάδα της διασποράς του 19ου αιώνα, δίνει την δυνατότητα σχηματισμού από τον αναγνώστη της πλήρους εικόνας του Στέφανου Βλαστού με την παροχή υλικού ικανού να οδηγήσει τον ίδιο τον ερευνητή Γ. Μ., ή κάποιον άλλον στην συγγραφή της βιογραφίας του Στ. Βλαστού.

Στο πρώτο, λοιπόν, μέρος του ανά χείρας βιβλίου ο φίλος αναγνώστης ιστορικών μελετών θα γνωρίσει μια άγνωστη στο πλατύ κοινό πολυσχιδή προσωπικότητα τον  συνέλληνα  Στέφανο (Etienne στα Γαλλικά) Αντωνίου Βλαστό(Οδησσός 1831- Αλεξάνδρεια Αιγύπτου 1905).

Η νήσος Χίος υπό οθωμανική κυριαρχία.

Είναι ο τίτλος στα Ελληνικά του βιβλίου που κρατάμε στα χέρια μας, που όπως γράφει στο εξώφυλλο του πρόκειται για ανέκδοτο μέχρι σήμερα στα Ελληνικά κείμενο για το διοικητικό σύστημα της Χίου επί Τουρκοκρατίας και τη Σφαγή του 1822.

Πιο συγκεκριμένα: Αυτό το ανέκδοτο κείμενο αποτελεί την θεματολογία του δεύτερου μέρους του βιβλίου που όπως ήδη αναφέραμε αποτελείται από 2 μέρη.

Και, εύλογο ο ερευνητής μας δεν θα μπορούσε να μεταφράσει – λόγω όγκου – όλο το βιβλίο του Στέφανου Βλαστού Grecs et Turks (Έλληνες και Τούρκοι) που αποτελείται από 17 κεφάλαια και ενεργώντας πολύ σοφά   επιλέγει εν πρώτοις  να γνωρίσει στο πλατύ αναγνωστικό κοινό  τον συγγραφέα του βιβλίου και κατόπιν να μεταφράσει ένα από τα 17 κεφάλαια του πρωτότυπου έργου του Βλαστού αυτό που αφορά την Χίο ιδιαίτερη πατρίδα του Βλαστού αλλά και… του Γιάννη Μουρατίδη.

Γιάννης  Χ. Μουρατίδης

Μεταφραστής- συγγραφέας ο Στέφανος Βλαστός μεταφραστής – και μόνο; – σ’ αυτήν τουλάχιστον πρώτη του εμφάνιση στο χώρο των γραμμάτων ο Γ. Μουρατίδης; Απαντώ όχι. Διαθέτει αρκετή συγγραφική κλίση που του δίνει το δικαίωμα με την πρώτη του αυτή δουλειά να καταταγεί στο χώρο των συγγραφέων κι όχι να μείνει με τον τίτλο του μεταφραστή… Όπως κι ο Βλαστός που ο Γ. Μ. μας παρουσίασε κι εκτός από συγγραφέας υπήρξε και μεταφραστής – έτσι κι ο ίδιος προβλέπω θα εξελιχθεί σε μεταφραστή-συγγραφέα υψηλού βεληνεκούς…

Θα μου πείτε τι μας νοιάζει εμάς το διοικητικό σύστημα της Χίου επι οθωμανικής κυριαρχίας; Λέτε να μην ενδιαφέρει κάθε σκεπτόμενο ιδιαιτέρως τώρα με την κρίση-όχι μόνο οικονομική- που ταλανίζει την χώρα και το Αιγαίο ‘βράζει’  τι συνέβη χτες δηλαδή … συνέβαινε επί  400 χρόνια και μέχρι το 1912 με την απελευθέρωση της Χίου και του Αιγαίου από τον Οθωμανικό ζυγό; Η γνώση της Ιστορίας είναι το μεγαλύτερο όπλο για την θετική επίλυση κρίσεων…

Δεν είμαι κάτοχος της Γαλλικής γλώσσας στην οποία και έγραψε το βιβλίο του ο Στέφανος Βλαστός για να κρίνω την μετάφραση του μεταφραστή του αλλά σαν κριτικός σας διαβεβαιώνω ότι έγινε πολύ καλή δουλειά – σκεφτείτε και την γλώσσα εποχής του πρωτότυπου – δουλειά που συνδυάζει σεβασμό στο πρωτότυπο, ‘άρωμα γαλλικής’, και προσωπικό στυλ του μεταφραστή. Τριπλή επιτυχία δείγμα όχι μόνο καλής γνώσης της Γαλλικής αλλά και συγγραφικού ταλέντου.

Μέλος της ΣΜΕΔ (σύλλογος Μεταφραστών-Επιμελητών-Διορθωτών), πτυχιούχος του τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά (ΒΑ, MSc)  ο Γιάννης Χαραλάμπους Μουρατίδης με καταγωγή από την Λαγκάδα  Χίου πραγματοποιεί δυναμική και ελπιδοφόρο είσοδο στο χώρο των γραμμάτων και δη στις ιστορικές μελέτες, στην ιστορία την πλέον βασική των επιστημών.

Terdjuman Effendi/Etienne A. Vlasto:

Η νήσος Χίος υπό οθωμανική κυριαρχία.

L’ ile de Chios sous la domination Ottomane.

Εισαγωγή-Μετάφραση-Σχόλια: Γιάννη Χ. Μουρατίδη.

Το βιβλίο έκδοση Γ. Μουρατίδη και συγχρηματοδότηση της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου διατίθεται σε όλα τα βιβλιοπωλεία της νήσου Χίου απ’ όπου και μπορείτε να το παραγγείλετε όσοι- σαφώς- δεν είστε κάτοικοι Χίου.

Τασσώ Γαΐλα

 Αρθρογράφος- Ερευνήτρια




Υγ ... : Η εργασία της κ. Τασσώς Γαΐλα 

Η νήσος Χίος υπό οθωμανική κυριαρχία ΄

, με μικρές παραλλαγές έχει δημοσιευθεί στις 12 Απριλίου 2018 στα :

 Α) 

Kallithea Press

www.kallitheapress.gr/η-νήσος-χίος-υπό-οθωμανική-κυριαρχία

 και

 Β )  

Ατεχνως

https://atexnos.gr/tag/η-νήσος-χίος-υπό-οθωμανική-κυριαρχία/