Η αρρώστια των εσπεριδοειδών στον Κάμπο.

καπετάν Δημήτρης Μελαχροινούδης 

Κατά σύμπτωση πληροφορήθηκα ότι δέντρα ξεραίνονται στα περιβόλια του Κάμπου. Κρίνοντας από τα συμπτώματα, πρόκειται για αρρώστια στην οποία αναφέρεται η εφημ. ΝΕΟΛΟΓΟΣ Κωσταντινούπολης και ταλαιπώρησε τη Χίο για 18 χρόνια.

Πρωτοεμφανίστηκε το 1875, σε τρία με τέσσερα περιβόλια κοντά στην πόλη, με τους καρπούς των λεμονιών και πορτοκαλιών να παρουσιάζουν μικρά κοκκινόμαυρα στίγματα. Σε λίγους μήνες φάνηκαν και στα φύλλα.

Το δεύτερο χρόνο η αρρώστια επεκτάθηκε σε είκοσι περιβόλια και τον επόμενο είχαν προσβληθεί περισσότερα από ογδόντα.

Αν εξετάσει κανείς τις κηλίδες με μικροσκόπιο, γράφει η εφημερίδα, ανακαλύπτει πολύ μικρά ζωύφια, στακτόχροα, εξάποδα με κέρατα και κυρτή ράχη. Αυτά τα ζωύφια τρυπούν την επιφάνεια του καρπού εγκαθιστάμενα σε μικρές κυψελίδες που περιέχουν το αιθέριο έλαιο και πιθανά να αφήνουν εκεί τα πολυάριθμα αυγά τους. Έτσι σε λίγον χρὀνο η αρρώστια προσβάλλει όλο το δέντρο, καρπούς, φύλλα αλλά και τον κορμό.

Με την εγκατάσταση των ζωυφίων στις κυψελίδες, απορροφούν το χυμό, αποφράζοντας τους πόρους των καρπών και των φύλλων, εμποδίζοντας την ανάπτυξή τους. Το δέντρο μαραίνεται, από τον κορμό του οποίου στην αρχή τρέχει κόλλα για να ξεραθεί μέσα σε δυο-τρία χρόνια.

Η αρρώστια αντιμετωπίζεται με ασβέστη και στάχτη, πετρέλαιο και νερό σε αναλογία 10% ή με αφέψημα νικοτιανής. Αλλά επειδή αυτό δεν μπορεί να εφαρμοστεί σε μεγάλη έκταση, κόβονται τα κλαδιά των προσβεβλημένων και των άλλων δέντρων, τα οποία καίονται και ο κορμός επιχρίεται με ασβέστη.

Στη Χίο θα σταλεί από την ελληνική κυβέρνηση το 1879  γεωπόνος, ο οποίος ονόμασε το παράσιτο ‘’Κοκκίνεον’’ (Αspidiotus coccineum Geum) και συνέστησε την επίπαση (πασπάλισμα) των προσβλημένων δέντρων με φρέσκια στάχτη από κάψιμο φύλλων, κλαδιών και κάρβουνου, αφού προηγουμένως έχει προηγηθεί ράντισμα των φύλλων για να κολλήσει η στάχτη. Η σχηματιζόμενη έτσι κονία (λυσίβα), καταστρέφει τα έντομα.

Επειδή όμως η κατάσταση  δεν καλυτέρευσε, αποφασίζουν οι ιδιοκτήτες των περιβολιών και η συντεχνία των κηπουρών να επικαλεσθούν την συνδρομή της Παναγίας. Επιτροπή, στις 18 Οκτωβρίου 1881, έφερε από το Άγιο Όρος την Τίμια Ζώνη με συνοδεία καλογέρων. Μετά την παραλαβή από το Μητροπολίτη και τη σχετική τελετή στη μητρόπολη, την πήραν οι καλόγεροι και γύρισαν όλους τα περιβόλια.

Όμως η ψωρίαση όπως αποκαλούσαν την αρρώστια, συνεχίστηκε μέχρι το 1893. Τότε ο επιθεωρητής του Υπουργείου Γεωργίας Βαχάν Σουρεκιάν εφέντης, αφού συνεργάστηκε με τους αγρότες, υπέδειξε τα  κατάλληλα φάρμακα για τη σωστή αντιμετώπιση της αρρώστιας, «καταδείξας ότι τα άριστα επιτεύξονται του ποθουμένου, εάν η ιδιωτική προθυμία συντρέχη τη κυβερνιτική πρωτοβουλία»

(Από την ανέκδοτη εργασία του Δημ. Μελαχροινούδη <Γεγονότα και αξιοσημείωτα συμβάντα από τον τύπο της εποχής>